![[english]](../pics/english.gif){kind=small}
Click here for English Text
Dit is een overzicht van het gereedschap dat op mijn modelbouwpagina's genoemd wordt.
Als het bij het snijden niet op nauwkeurigheid aankomt gebruik ik een afbreekmesje (het zwart/gele Olfa F mesje rechts op de foto).
Voor nauwkeurig snijwerk gebruik ik een hobbymes met een nr.10 mesblad met ronde punt, alleen voor in krappe hoekjes en het snijden van hele kleine dingen gebruik ik een hobbymes met een puntig nr.11 mesblad.
Om ongelijke richels aan plastic onderdelen af te schaven gebruik ik het liefst een oud (minder scherp) nr.10 mesblad uit de losse hand (uiterst rechts op de foto).
De hobbymessen zelf zijn verkrijgbaar in 3 versies: type #1 is het dunst en is geschikt voor het fijne werk, type #2 is iets dikker en geschikt voor het zwaardere snij- en zaagwerk en type #3 met een dik plastic handvat is het meest geschikt om een groot kapzaagblad in te bevestigen (het rode handvat op foto bij de zaagbladen).
Voor het nauwkeurig opmeten van onderdelen is een schuifmaat nuttig.
Ik gebruik twee verschillende: een van plastic en een van metaal. De constructie van de plastic versie maakt dat deze wat minder nauwkeurig is, maar deze maakt geen beschadigingen op kwetsbare plastic onderdelen.
Hoewel de Vernier schaal van beide schuifmaten een nauwkeurigheid van 0,05mm biedt, rond ik metingen met de plastic versie altijd af op 0,1mm.
Handig om niet-transparante onderdelen van gietrekken los te maken en voor het op maat knippen van dun sprue, rod en andere kleine stukjes plastic.
Met de vlakke zijkant van de bek kan vlak naast het onderdeel geknipt worden waardoor er vrijwel geen restjes gietrek achterblijven op het onderdeel.
Transparante delen zijn vaak te bros om af te knippen of te snijden, deze kunnen beter met een scheermeszaagje losgemaakt worden.
Nuttig om niet al te kwetsbare dingen mee vast te pakken en om metaaldraad plat te knijpen.
De rondbektang bovenaan de foto kan ook gebruikt worden om metaaldraad te buigen.
De bek van de platbektang onderaan de foto is glad van binnen waardoor deze minder snel afdrukken maakt.
Een boorhoudertje is nuttig om boortjes in te spannen om met de hand gaatjes te boren, maar kan ook gebruikt worden om naalden in te spannen om te kunnen prikken of krassen.
Het boorhoudertje bovenaan de foto heeft een enkeldelige romp met een enkele omkeerbare spanklem waarmee boortjes tussen 0,1mm en 1,0mm diameter kunnen worden ingespannen.
De boorhouder onderaan de foto is uitelkaar geschroefd om alle onderdelen te tonen, van links naar rechts:
De spanklemmen kunnen omgedraaid en omgewisseld worden, elke kant van een spanklem heeft een andere diameter, zodat bij elkaar boortjes tussen 0,1mm en 3,5mm diameter ingeklemd kunnen worden.
Kies voor het inklemmen van een boortje de spanklem die het beste past.
Zorg er bij inspannen van boortjes met een erg dunne schacht voor dat de schacht niet tussen de inkepingen van de spanklem raakt, maar netjes in het midden blijft. Eventueel kan een stukje plakband om de dunne schacht worden gewikkeld.
De belangrijkste eigenschap van een miniboor die voor plastic gebruikt moet worden is de mogelijkheid om lage toeren te draaien (minder dan 600 toeren per minuut). Boren die 10.000tpm of meer draaien zijn prima voor het graveren van glas of metaal maar zijn niet goed bruikbaar voor plastic omdat de hoge snelheid teveel warmte oplevert waardoor het plastic smelt en aan de boortjes vastplakt.
Een tweede belangrijke eigenschap is nauwkeurigheid, de as achter de spankop moet kogelgelagerd zijn (een bronzen buslager slijt na een tijdje uit, waardoor de spankop gaat slingeren en trillen. Een trillende spankop maakt nauwkeurig werken lastig en kan zelfs gebroken boortjes opleveren).
De miniboor die ik gebruik is een oude hogesnelheids Korfix 16v gelijkstroom miniboor voorzien van kogelgelagerde as. De spankop kan boortjes tussen 0,3mm en 3,2mm perfect centreren.
De voeding die ik voor mijn miniboor gebruik is een zware 12v loodacculader.
De beste manier om een hogesnelheidsboor langzamer te laten lopen is met behulp van een electronische schakeling waarmee de gelijkspanning in blokjes van variabele breedte wordt gehakt ('pulsed power voeding met variabele pulsbreedte') waarbij de breedte van de blokjes geregeld kan worden met een draaiweerstand.
Ik heb zelf zo'n schakeling gebouwd (thyristorregeling) en ingebouwd in de kast van de voeding.
Voor de zeldzame gevallen dat ik toch hoge toeren nodig heb kan ik de snelheidsregeling uitschakelen en een zware electrolytische condensator (17.500µF, 16v) over de uitgang van de voeding schakelen, dit verhoogt de uitgangsspanning met ongeveer 20%.
Het resultaat is een miniboor met een bruikbaar toerenbereik van 60tpm tot 16.000tpm.
Scherpe spiraalboortjes kunnen zowel in een miniboor als in een boorhouder gebruikt worden.
Als een boortje in een miniboor gebruikt wordt om in plastic te boren, zorg dan dat er geen gesmolten plastic aan het boortje blijft kleven: gebruik lage toeren of boor het gaatje in verschillende korte stappen waarbij het boortje elke keer uit het plastic getild wordt).
Verwijder plasticgruis of aangesmolten plastic direct van boortjes met behulp van een tandenstoker of een vingernagel.
Let op welke maat elk boortje heeft en zorg dat ze niet verwisseld worden.
Om verwisseling te voorkomen berg ik alle boortjes op in houders waarop de juiste maten staan.
Dit zijn keramische slijpschijfjes voor gebruik met een miniboor. Deze kleine (22mm diameter) schijfjes zijn in twee soorten verkrijgbaar: standaard en verstekt met een vezelweefsel.
De standaard niet-versterkte schijfjes zijn 0,6mm dik en zijn nogal breekbaar, om rondvliegende scherven van een gebroken schijfje te vermijden plak ik boven en onder het schijfje een rond stukje afplakband.
De vezelversterkte schijfjes zijn 0,8mm dik.
De schijfjes kunnen gebruikt worden op plastics, metalen, keramiek en glas.
Bij voorzichtig gebruik slijten de schijfjes af zonder te breken.
Enkele tips om de levensduur van de schijfjes te verlengen:
Miniatuur fraisjes zijn bedoeld voor gebruik met een miniboor. De fraisjes zijn verkrijgbaar in verschillende vormen en maten, de kleinste maten gebruik ik het meest, de grote links op de foto gebruik ik het meest voor het maken van spullen als enkels voor actiefiguren.
Als nauwkeurigheid niet zo belangrijk is kunnen gebruikte tandartsboortjes ook nuttig zijn, dit zijn vaak kleine bolkopfraisjes (bedenk wel dat de snijkanten van de tandartsboortjes vaak al bot geworden zijn).
Er zijn diverse soorten zaagblaadjes verkrijgbaar om in een hobbymes te bevestigen, kleine losse blaadjes (3e van boven op de foto) en grotere kapzaagbladen (2e van boven op de foto), met verschillende aantallen tanden. De tanden zijn meestal 'gezet', waardoor de zaagsnede iets breder wordt dan de dikte van het blad.
Het bovenste zaagje op de foto is een 'multi-zaag' van Roco, dit zaagje heeft een aangegoten handvat, het blad is dunner dan van de losse zaagbladen en de zaag is geschikt voor metaal, hout en plastics (gemaakt om miniatuur spoorrails op maat te zagen).
Naast zaagblaadjes voor hobbymessen zijn er ook nog fotoëts zaagblaadjes verkrijgbaar die meestal op een lancetmesje bevestigd moeten worden (onderaan op de foto), deze bladen hebben tanden die niet gezet zijn zodat de resulterende zaagsnede smaller is.
Voor gebruik op plastic gebruik ik bij voorkeur zaagbladen met een groot aantal tanden, het afgebeelde kapzaagblad telt 54 tanden per inch.
Dit 'Tsjechische scheermes zaagje' is ideaal voor het maken van zeer smalle zaagsnedes.
Dit zijn echte scheermesblaadjes waar tandjes in de snijranden geëtst zijn, de tanding is aan elke kant verschillend.
Deze geharde mesblaadjes zijn meer kwetsbaar dan de gebruikelijke getemperde zaagblaadjes, bij verkeerd gebruik kunnen tandjes of hoeken afbreken.
Een gemiddelde zaagsnede gemaakt met dit type zaagblad is ongeveer 0.15mm breed, dit is minder dan de breedte van een paneellijn van een topkwaliteit bouwmodel.
Ideaal om kleine cockpitkappen van de voorruit te scheiden en om flaps en andere kleppen los te maken.
De hoekjes van dit type zaagblad kunnen ook gebruikt worden om voorzichtig paneellijnen mee in te krassen.
De blaadjes worden gemaakt door JLC (op de foto) en Czech Master Kits.
Een verstekbakje is nuttig om delen onder exacte hoeken af te zagen met een kapzaagje. De meeste verstekbakken hebben groeven onder een hoek van 90 en 45 graden, sommige hebben ook een groef onder een hoek van 60 graden.
Ik gebruik het liefst een verstekbak uit plastic in plaats van een uit aluminium of hardhout omdat de tanden van de zaag minder slijten als ik per ongeluk in de bak zelf mocht zagen.
Het kleine verstekbakje op de foto is gemaakt door JLC en is bedoeld om met hun scheermes zaagjes te gebruiken.
Vijlen met groeven in een richting (in tegenstelling tot vijlen met kruiselings gesneden groeven) zijn handig als er weinig materiaal weggevijld moet worden. Deze vijlen zijn meestal fijner (zoeter) dan kruiselings gegroefde vijlen zodat het resultaat gladder wordt.
Deze vijlen zijn ook te gebruiken om profiel in kleine plastic bandjes te maken, druk het bandje stevig tegen de vijl en rol het over de vijl (gebruik bij voorkeur een oude vijl).
Let bij gesneden vijlen op: zet alleen kracht als de vijl naar voren bewogen wordt, anders worden de groeven dicht gedrukt en wordt de vijl snel bot.
Sleutelvijltjes en rattenstaart vijltjes, ookwel naaldvijlen genoemd, zijn bedoeld om kleine verzonken details en groefjes mee te maken.
Bij gebruik op plastic of hout moeten de groefjes van de vijlen regelmatig schoon gemaakt worden, gebruik hiervoor een oude tandenborstel of soortgelijke stevige borstel.
Soms worden setjes kleine vijltjes zonder handvat verkocht. Een makkelijke manier om zelf een handvat te maken is met krimpkous.
Kies krimpkous met een diameter die ongeveer 1,5 keer zo groot is als het uiteinde van de vijl, snij een stuk krimpkous op maat, schuif het over het uiteinde van de vijl en verwarm de krimpkous gelijkmatig totdat het strak om het uiteinde van de vijl zit.
Op de foto hieronder: een vijltje zonder handvat, een stukje krimpkous en een vijltje waar de krimpkous omheen gekrompen is.
Deze vijlen worden meestal verkocht als nagelvijl. De duurdere versies zijn voorzien van een dun laagje diamantgruis, de goedkopere hebben een laagje saffiergruis. De goedkopere saffiervijlen slijten sneller, maar ook versleten blijven ze nog lang bruikbaar voor het fijnere werk.
Er zijn soorten met een dichte laag en soorten met ruimte tussen de plekjes met diamantgruis (zoals links op de foto). Vijlen met een dichte laag werken sneller maar lopen eerder vol met schuurstof, terwijl vijlen met ruimte tussen de plekjes vrijwel niet vollopen.
Een diamantvijl geeft een iets ruwer resultaat dan een zoete metaalvijl, maar een metaalvijl laat snel groefjes achter terwijl dat bij een diamantvijl niet gebeurt.
Diamantvijlen kunnen ook nat gebruikt worden.
Deze schuursponsjes zijn gemaakt van dun flexibel schuimrubber voorzien van een duurzame schuurlaag aan een kant.
Ideaal voor het schuren en polijsten van gebogen oppervlakken.
Deze schuursponsjes zijn verkrijgbaar in gradaties van 500 tot 1800 en kunnen zowel droog als nat gebruikt worden, ze zijn te koop bij autolakspecialisten.
Houten stokjes zoals koffieroerhoutjes of ijslolliehoutjes zijn voor veel dingen te gebruiken.
Stokjes kunnen gebruikt worden om mee te schuren, plak hiervoor een stukje schuurpapier met dubbelzijdig plakband of met wat kontaktlijm op een stokje.
Een stokje kan in een speciale vorm gevijld of gesneden worden voordat het schuurpapier wordt aangebracht.
Stokjes kunnen ook worden gebruikt om enamel verf te roeren. Gooi het stokje na het roeren van de verf niet weg, maar schrijf zodra de verf droog is het verfmerk en kleurnummer op de achterkant van het stokje.
Mini wasknijpers worden meestal rond de Kerstdagen verkocht om kerstkaarten mee aan linten op te hangen.
Deze kleine wasknijpers werken net als grote, maar zijn beter geschikt voor kleinere onderdelen waarop minder kracht gezet hoeft te worden.
Drie soorten lijm die ik vaak gebruik op modellen:
Polystyreen lijm is verkrijgbaar in verschillende viscositeiten, van waterdun tot tamelijk stroperige tubelijm.
De meeste soorten polystyreen lijm zijn ook geschikt om de modelbouw/speelgoedversies van ABS plastic mee te verlijmen.
Waterdunne lijm werkt het fijnst op lange goed passende verbindingen en om geschuurde ABS oppervlakken van een beschermend laagje te voorzien.
Ik gebruik de stroperige tubelijm nog maar zelden, de iets dunnere lijm uit plastic flesjes met een holle naald als spuitmond werkt veel prettiger, knoeit minder (trekt geen draden) en droogt nog sneller ook.
De holle naalden van deze lijmflesjes willen nog wel eens verstoppen, houd een stukje dun metaaldraad bij de hand om de naald door te prikken.
Plastruct Plastic Weld is handig als het precieze soort plastic niet bekend is of als er verschillende soorten plastic aan elkaar gelijmd moeten worden.
Op ABS-achtige plasticsoorten vormt Plastic Weld een sterkere verbinding dan de meeste soorten polystyreen lijm, dus heeft Plastic Weld mijn voorkeur bij reparaties aan actiefiguren.
Plastic Weld bevat trichloormethaan, dit is voor veel soorten plastic een zeer effectief oplosmiddel.
cyanoacrylaat (CA) is geschikt om snel delen aan elkaar te lijmen en om materialen als metaal of rubber aan plastic te lijmen.
CA kan ook gebruikt worden om kleine gaatjes en vlakke deuken (gietdeuken e.d.) op te vullen.
Gebruik een speld om een verstopt spuitmondje open te prikken en om de lijm op het model aan te brengen.
Pas op voor het ontstaan van witte dampvlekken rondom drogende CA lijm: afhankelijk van het merk lijm en de luchtvochtigheid kunnen grotere hoeveelheden CA lijm (meer dan een enkel drupje) ruwe witte plekken op het oppervlak achterlaten. Vooral aluminium is hier gevoelig voor (Bare Metal Foil, maar ook 'chroom'-delen van modellen).
Een verbinding met CA lijm kan grote krachten haaks op het lijmvlak weerstaan, maar de lijmverbinding breekt snel als er zijdelingse krachten op worden uitgeoefend.
Let op dat uitgeharde CA lijm bros wordt door langdurige blootstelling aan daglicht of UV licht.
Witte papier- of houtlijm droogt helder op en tast geen plasticsoorten aan. Deze lijm is handig om transparante delen te bevestigen, maar ook om lampglaasjes mee te maken, kleine ruitjes te maken of onderdelen tijdelijk te bevestigen.
De meeste soorten witte lijm lossen ook na uitharden op in water (op enkele soorten houtlijm na die watervast zijn, dit is aangegeven op de verpakking). Uitgeharde witte lijm lost ook op in de meeste vloeistoffen voor het aanbrengen van decals, een laagje verf of transparante vernis voorkomt dit.
Uitgeharde witte lijm kan niet geschuurd worden.
